O Euroregionie

O Euroregionie

 

 

Położenie

Euroregion PRO EUROPA VIADRINA położony jest na wschodzie kraju związkowego Brandenburgia po stronie niemieckiej i w północnej części województwa lubuskiego po stronie polskiej. Rozciąga się on między metropoliami: Berlinem na zachodzie, Szczecinem na północy i Poznaniem na wschodzie.

 

Powierzchnia

Łączna powierzchnia Euroregionu PRO EUROPA VIADRINA wynosi obecnie około 10 200 km², z których 5700 km² znajduje się po stronie polskiej a 4500 km² po stronie niemieckiej. Tym samym niemiecka część Euroregionu stanowi około 15% powierzchni kraju związkowego Brandenburgia, a polska część około 41% powierzchni województwa lubuskiego.

 

Podział administracyjny

Euroregion PRO EUROPA VIADRINA obejmuje po polskiej stronie obszar 28 gmin województwa lubuskiego połączonych w pięciu powiatach. Wśród tych 28 gmin znajduje się 13 gmin miejsko-wiejskich i 13 gmin wiejskich, jedna gmina miejska oraz jedno miasto na prawach powiatu. Obszar po stronie niemieckiej składa się z miasta na prawach powiatu Frankfurt nad Odrą oraz powiatów Marchijskie Nadodrze (Märkisch-Oderland) i Odra-Sprewa (Oder-Spree). Obydwa powiaty składają się łącznie z 13 związków gmin (Amt), 12 gmin samodzielnych i 12 miast.

 

Przyroda i krajobraz

Przyroda i krajobraz Euroregionu charakteryzują się istotną różnorodnością i cechami mającymi często znaczenie w skali Europy, duża część terenów posiada więc status obszarów chronionych. Poniżej wymieniono duże obszary chronione leżące w całości lub w przeważającej części w Euroregionie:

• Park Narodowy i Park Krajobrazowy Ujście Warty (28 500 ha)
• Drawieński Park Narodowy (11 300 ha)
• Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy (23 900 ha)
• Krzesiński Park Krajobrazowy (8500 ha)
• Łagowsko-Sulęciński Park Krajobrazowy (5000 ha)
• Pszczewski Park Krajobrazowy (12 200 ha)
• Park Przyrodniczy Dahme–Heideseen (59 000 ha)
• Park Przyrodniczy Szwajcaria Marchijska (Märkische Schweiz) (20 400 ha)
• Park Przyrodniczy Dolina Schlaube (Schlaubetal) (22 500 ha)

Ponadto następujące duże obszary chronione zachodzą w niewielkim stopniu lub graniczą bezpośrednio z obszarem Euroregionu:

• Park Narodowy Dolina Dolnej Odry (Unteres Odertal) (10 600 ha)
• Rezerwat Biosfery Schorfheide-Chorin (130 000 ha)
• Rezerwat Biosfery Spreewald (47 500 ha)
• Cedyński Park Krajobrazowy (30 800 ha)
• Gryżynski Park Krajobrazowy (2700 ha)

Oprócz dużych obszarów chronionych istnieje wiele innych obszarów chronionych według prawa narodowego (np. rezerwaty przyrody, rezerwaty krajobrazu) i obszary Natura 2000 (obszary siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOOS) i Europejska Dyrektywa Ptasia (Special Protected Areas – SPA), Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP)), posiadające zwłaszcza w bezpośredniej bliskości Odry znaczenie transgraniczne i funkcjonujące w ścisłym związku ze sobą dla zachowania biocenoz. I tak Odra z ponad 40 gatunkami ryb wykazuje ogromną różnorodność, a co roku w zimie ponad 150 000 nordyckich gęsi zatrzymuje się na odpoczynek w Dolinie Warty, wykorzystując również miejsca odpoczynku po stronie niemieckiej.
Obszary chronione wyznaczone są na łącznie około 35-40% całkowitej powierzchni Euroregionu.

 

Ludność

W 2011 r. w całym Euroregionie PRO EUROPA VIADRINA mieszkało 819 377 osób. Licząca 432 473 mieszkańców niemiecka strona Euroregionu stanowi 17,33% mieszkańców Brandenburgii i 0,53% mieszkańców Niemiec. Ludność polskiej części Euroregionu licząca 386 904 mieszkańców stanowi 37,81% ludności województwa lubuskiego i 1% ludności Polski.

 

Społeczeństwo obywatelskie

W Euroregionie regularna i owocna współpraca polskich i niemieckich stowarzyszeń i organizacji trwa już od dziesięcioleci. Przystąpienie Polski do UE uprościło poprzez likwidację kontroli granicznych drogę na drugą stronę granicy. Dziś wyjazd do Polski czy do Niemiec traktowany jest jasko coś oczywistego. Wizyty te nie ograniczają się tylko do handlu, rozciągają się również w dużym zakresie na życie społeczne. Dzięki temu już udało się w odczuwalny sposób zredukować uprzedzenia.
Obok mnogości niemierzalnych kontaktów, odczuwalnym wyrazem wzrostu intensywności w stosunkach międzyludzkich po obu stronach Odry i Nysy jest corocznie rosnąca liczba dofinansowanych przez Unię Europejską projektów spotkaniowych. Projekty te od momentu rozwoju pomysłu i składania wniosku o dofinansowanie poprzez ich realizację aż do ostatecznego rozliczenia znajdują się pod stałą opieką obu stowarzyszeń Euroregionu PRO EUROPA VIADRINA, które przez cały okres ich realizacji im towarzyszą i merytorycznie doradzają.

 

Współpraca transgraniczna

Od czasu powstania Euroregionu współpraca transgraniczna uległa znacznej intensyfikacji. W ciągu ostatnich dwudziestu lat wzrastało zaangażowanie instytucji samorządowych i administracji państwowych, organizacji i innych inicjatyw niepaństwowych w zakresie inicjowania i utrwalania transgranicznych spotkań i kooperacji. Ostatnie dziesięciolecia wydały liczne ukończone z powodzeniem projekty, z których wynikło wiele trwałych partnerstw. Setki różnych podmiotów doprowadziły podczas tysięcy imprez do spotkania się dziesiątek tysięcy ludzi i przyczyniły się tym samym aktywnie do tworzenia dobrosąsiedzkich stosunków między Polakami i Niemcami.
Współpraca transgraniczna dotyczy nie tylko jednostek samorządu terytorialnego i administracji, lecz prowadzona i pogłębiana była również poprzez różnorodne działania organizacji pozarządowych, np. związków sportowych, wędkarskich, ochotniczych straży pożarnych, zrzeszeń pracodawców, np. między federacją związków zawodowych DGB Berlina i Brandenburgii z NSZZ Solidarność w Gorzowie Wielkopolskim. Istotną rolę przy inicjowaniu współpracy odgrywały również partnerstwa polskich i niemieckich powiatów. Wymienić należy przy tym współpracę powiatu Marchijskie Nadodrze (Märkisch-Oderland) z powiatem słubickim i gorzowskim oraz powiatu Odra-Sprewa (Oder-Spree) z powiatami sulęcińskim i słubickim. Regularnie odbywają się polsko-niemieckie imprezy kulturalne skierowane do różnych grup wiekowych i zainteresowań. Gminy, szkoły i stowarzyszenia organizują wiele imprez sportowych, warsztatów, seminariów, festynów, koncertów i innych spotkań, na których polscy i niemieccy obywatele wymieniają doświadczenia, realizują działania i świętują wspólne osiągnięcia.

Kolejny potencjał wykorzystać można w wymianie doświadczeń na szczeblu administracji, która przy wsparciu euroregionu rozszerzona powinna być na wszystkie działy tematyczne, by we wszystkich z nich można było korzystać z wiedzy sąsiada.